giới thiệu tác phẩm
Sonata for Violin and Piano in A Major - César Franck
Sonata for Violin and Piano in A Major - César Franck
Hãy tưởng tượng bạn nhận được một bản nhạc tuyệt đẹp làm quà cưới. Đó chính là món quà mà nghệ sĩ violin tài năng người Bỉ Eugène Ysaÿe nhận được vào năm 1886.
Người tặng? César Franck - một nhà soạn nhạc khiêm nhường, được biết đến với vai trò nghệ sĩ organ nhà thờ hơn là một nhà soạn nhạc cho violin.
Franck đã viết bản sonata này như một món quà cưới đầy tình cảm dành riêng cho Ysaÿe. Chuyện kể rằng, dù không thể dự lễ cưới, Franck đã nhờ người bạn thân Charles Bondes trao bản nhạc vào sáng hôm đó. Sau một buổi tập vội, Ysaÿe cùng nghệ sĩ piano Marie-Léontine Bordes-Pène đã trình diễn tác phẩm cho các khách mời. Bản sonata đã trở thành một trong những tác phẩm mà Ysaÿe yêu quý nhất, và ông đã biểu diễn nó đầy say mê suốt hơn 40 năm.
Một điều đặc biệt trong bản sonata này là cấu trúc chu kỳ (cyclical structure): Franck khéo léo tái sử dụng các giai điệu từ những chương trước trong các chương sau, tạo nên một cảm giác thống nhất và liền mạch về mặt cảm xúc cho toàn bộ tác phẩm. Nó giống như việc lắng nghe những kỷ niệm quen thuộc, nhưng dưới những góc nhìn khác nhau.
Ví dụ, hãy lắng nghe giai điệu chính của chương đầu tiên:
Giờ hãy lắng nghe chương hai - đầy kịch tính và mạnh mẽ. Bạn có nhận ra điều gì quen thuộc không?
Tác phẩm này còn được biết đến với phần piano đặc biệt khó so với nhiều tác phẩm thính phòng khác. Trong đó có rất nhiều đoạn chạy ngón nhanh, những cú nhảy rộng và các tư thế trải tay lớn - phản ảnh chính đôi tay to bất thường của Franck. Ngay cả những nghệ sĩ piano chuyên nghiệp đôi khi cũng phải chia nhỏ nốt cho hai tay để có thể chơi mượt mà hơn!
Hãy thử lắng nghe đoạn mở đầu chương hai - nổi tiếng là thử thách lớn đối với các nghệ sĩ piano!
Tiếc thay, Franck đã không kịp chứng kiến bản sonata của mình trở thành kiệt tác được yêu mến như ngày nay. Ông qua đời chưa đầy bốn năm sau buổi công diễn đầu tiên, và chỉ thực sự được công chúng công nhận trong những năm cuối đời.
Bản sonata này đã trở thành lựa chọn quen thuộc trong các buổi hoà nhạc và bản thu âm, và hiện là một phần không thể thiếu trong kho tàng biểu diễn của các nghệ sĩ violin hàng đầu thế giới.
Nhạc trưởng Pierre Monteux từng nói:
"How I regret not having told César Franck of my profound admiration for him and his music. After playing his Sonata for violin for the first time, I nearly wept over certain phrases. The beauty of it overwhelmed me."
(Tạm dịch: Tôi vô cùng hối tiếc vì đã không nói với César Franck về sự ngưỡng mộ sâu sắc của tôi dành cho ông ấy và âm nhạc của ông. Sau lần đầu tiên chơi bản sonata cho violin của ông, tôi gần như đã bật khóc ở một vài đoạn. Vẻ đẹp của tác phẩm ấy thực sự khiến tôi choáng ngợp)
Điều làm cho bản sonata này trở nên đặc biệt không chỉ là sự tinh tế về kỹ thuật, mà còn là cảm xúc rất con người mà nó mang lại. Tác phẩm chạm đến trái tim một cách trực tiếp - như một bức thư tình không viết bằng lời, mà bằng âm nhạc.